AUDYTY ZDALNE, HYBRYDOWE I ON-SITE
Zgodnie z Artykułem 46(f) Dyrektywy 2001/83/EC z późniejszymi zmianami dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi, posiadacz zezwolenia na wytwarzanie jest co najmniej zobowiązany do: „przestrzegania zasad i wytycznych dobrej praktyki wytwarzania odnośnie do produktów leczniczych oraz stosowania jako surowców wyjściowych wyłącznie substancji czynnych, które zostały wyprodukowane zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi w sprawie dobrej praktyki wytwarzania odnośnie do surowców wyjściowych”.
Aby dostarczyć wskazówek, w jaki sposób owa zgodność z zasadami GMP powinna być wykazana, opublikowany został dokument “Guidance on the occasions when it is appropriate for competent Authorities to conduct inspections at the premises of manufacturers of active substances used as starting materials”.
W dokumencie zapisano: „W przypadku składania wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu lub o wprowadzenie zmiany dotyczącej zamiany lub dodania nowego wytwórcy substancji czynnej, wnioskodawca jest zobligowany do dołączenia deklaracji Osoby Wykwalifikowanej, powołanej przez posiadacza pozwolenia na wytwarzanie, potwierdzającej, że substancja(e) czynna(e), której(których) deklaracja dotyczy, jest(są) wytworzona(e) zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi dobrej praktyki wytwarzania dla materiałów wyjściowych”.
Dodatkowo powyższy dokument stanowi, że: „Oczekuje się, iż dla posiadacza zezwolenia na wytwarzanie podstawę deklaracji będzie stanowić przeprowadzenie przez niego lub w jego imieniu, audytu wytwórców/ dystrybutorów substancji czynnych, których ta deklaracja dotyczy.”
Warto w tym miejscu dodać, że deklaracja Osoby Wykwalifikowanej jest wymagana również przy składaniu wniosków o wznowienia oraz przy certyfikacji serii.
Obecnie obowiązujące wymagania zawarte w Rozdziale 5: Produkcja do wytycznych Dobrej Praktyki Wytwarzania w sekcji 5.25 stanowią: „Zakup materiałów wyjściowych jest ważną operacją, w którą powinni być zaangażowani pracownicy posiadający szczegółową i dogłębną wiedzę o dostawcach.” i dalej w sekcji 5.26: „Materiały wyjściowe powinny być kupowane wyłącznie od zatwierdzonych dostawców …”.
Należy jednak zaznaczyć, że zmieniona wersja Rozdziału 5: Produkcja do wytycznych Dobrej Praktyki Wytwarzania została już opublikowana. Termin wejścia w życie zmienionej wersji upływa 1 marca 2015 roku. Dokument zawiera, między innymi, następujące zmiany: dodanie nowej sekcji dotyczącej kwalifikacji dostawców, która uwzględnia wymagania prawne posiadaczy zezwoleń na wytwarzanie, polegające na zapewnieniu, że substancje czynne są wytworzone zgodnie z zasadami GMP; zmiany uwzględniają system identyfikacji łańcucha dostaw. „… U wytwórców i dystrybutorów substancji czynnych należy przeprowadzać audyty, które potwierdzą u nich zgodność odpowiednio z wymaganiami dobrej praktyki wytwarzania i dobrej praktyki dystrybucji. Posiadacz zezwolenia na wytwarzanie weryfikuje tę zgodność albo samodzielnie, albo poprzez jednostkę działającą w jego imieniu na podstawie kontraktu. …”.
Trzeba również nadmienić, że w przypadku audytu przeprowadzanego w imieniu posiadacza zezwolenia na wytwarzanie, często określanego jako audyt wykonywany przez stronę trzecią, wszelkie ustalenia pomiędzy Zleceniodawcą i Zleceniobiorcą powinny być zgodne z Rozdziałem 7: Działania będące przedmiotem outsourcingu do wytycznych Dobrej Praktyki Wytwarzania.
Wyżej wspomniany dokument, “Guidance on the occasions when it is appropriate for competent Authorities to conduct inspections at the premises of manufacturers of active substances used as starting materials”, wskazuje również, że Inspektorzy, przeprowadzający inspekcje wytwórców produktów leczniczych, mają prawo do sprawdzania ustalonych programów audytów, zakładających przeprowadzanie regularnych audytów wytwórców substancji czynnych i przeglądu raportów z tych audytów. „… Sprawdzanie przez Inspektorów programów audytów stosowanych przez posiadaczy pozwoleń, uwzględniających przeprowadzanie regularnych audytów (co 2 – 3 lata), oraz raportów z tych audytów stanowi jedną z podstawowych przesłanek, za pomocą której właściwe Organy ustalają czy posiadacze zezwoleń na wytwarzanie wypełniają (działają zgodnie z) powyżej cytowany(m) artykuł(em). …” [Artykuł 46(f) Dyrektywy 2001/83/EC z późniejszymi zmianami];
Takie samo stanowisko jest zaprezentowane na stronie EMA, EMA/ Human regulatory/ Inspections/ GMP/GDP compliance/ Q&A: GMP: „Inspektorzy, podczas przeprowadzania inspekcji, mogą zażądać przeglądu raportów z audytów, traktując ten przegląd jako część oceny systemów zastosowanych u posiadacza zezwolenia na wytwarzanie a potwierdzających zgodność z GMP wytwórców substancji czynnych lub ich dostawców. Na żądanie Inspektorów należy przedstawić wszystkie szczegóły dotyczące tych raportów, włączając odpowiedzi pozyskane z miejsca audytowanego a także wskazać ustalenia w sprawie usunięcia stwierdzonych uchybień lub przyjętych zobowiązań.